HAYTAP

https://www.haytap.org/tr/striktinin-kullanaz-11092003

Striktinin Kullanılamaz - 11.09.2003

Genelge başlık yazısı:

Bilindiği üzere hayvanlara kötü muamele ve itlafın önlenebilmesi amacıyla, bakanlığımızca hazırlanan ilgi genel gelirimiz tüm valiliklere gönderilmiş ve belediyelerin gerekli tedbirleri almaları istenmiştir. Bu kapsamda, tüm hayvanların yaşama haklarından yararlandırılması ve bilhassa süratle aşılama ve kısırlaştırılmalarına özen gösterilerek korunması ve popülasyonunun kontrol altına alınması yönünde icraatlarda bulunulması, ayrıca kısırlaştırılmalarına rağmen saldırgan karakterleri değişmeyen hayvanlar için barınak oluşturulması gereği bildirilmiştir.

Genelgelerimizde de belirtildiği gibi, ülkemizde başıboş hayvanların zehirlenmesinde kullanılan striknin maddesi hayvanların iskelet kaslarında kas titremeleri ve tetanik spazmalara yol açarak bunların nihayetinde de solunum kaslarının felç olması ile ölümlerine neden olmaktadır. Ölüm süresi 1-2 saat olduğu gibi iki gün içinde de olabilmektedir. Bazı zehirli maddeler de, hayvanın iç organlarının parçalanmasına sebebiyet vererek öldürmektedir. Bu yönleriyle zehir kullanılarak yapılan hayvan itlafı, hayvanlara büyük acı ve ızdırap vermekte olup, bu maddelerin kullanılması insani değildir.

Ayrıca striknin gibi zehirli maddeler ile zehirlenmiş fakat ilk etapta bulunamamış hayvan ölülerinin toplanarak vücutlarında bulunan zehirin hem suya hem ve toprağa karışmasının önlenmesi için en az bir metre derinlikte çukurlar açılarak gömülmesi ve zehirlenerek öldürülen hayvanların etinde bulunan zehirin diğer hayvanlarca· tüketilmesinin engellenmesi gerekmektedir.

Bilindiği üzere kedi, köpek gibi hayvanlar kemiricilerle beslenirler ve kemiriciler üzerinde bir nevi kontrol görevi yaparlar. Bu tür hayvanların öldürülmesi, kuduzun yayılmasında birinci derecede rol oynayan kemirici hayvan popülasyonunun da aşırı bir artışa· neden olabilir. Bu yöntem ile sahipsiz hayvanlar ile mücadelede ekolojik kriterlerin dikkate alınması temel öneme haizdir. Ancak hayvanların öldürülmesi zorunlu olan kuduz gibi hastalıklarda pentobarbitoral sodyumun kullanılması hayvanın en az acı çekerek ölümümü sağlayacaktır. Bu maddenin anestezik dozu· damar içi 20-30 mg/kg olup, hayvan ötenazisi için bu miktarın 3-4 katı kullanılması gerekmektedir.

Sadece ötenazisi mecburi hayvan hastalıklarında hayvan uyutulması için pentobarbitoral sodyumun kullanılmasına özen gösterilmesi, diğer zehirli maddelerin kullanılmaması genelgelerimiz ışığında ilinize bağlı tüm belediyelerin 2003 yılında yapmış oldukları (2003 yılında kaç aşılama, işaretleme, sahiplendirme yapıldığı, kaç hayvan kapasiteli barınak oluşturulduğu, barınakta tutulan hayvan sayısı ve 2004 yılı içinde başlatılması ve yapılması planlanan) çalışmalar ile birlikte İl Çevre ve Orman Müdürlüklerinin koordinasyonunda İl Tarım ve İl Sağlık Müdürlüklerinin de bu konuda görev ve yetki alanları kapsamında yürüttüğü faaliyetler hakkındaki bilgilerin bakanlığımıza gönderilmesi hususunda bilgilerinizi ve gereğini rica ederim.

Prof. Dr. M. Kemal Yalın Kılıç
Bakan adına
Genel· Müdür

Ekler: 1998/6 sayılı genelge
1999/34 sayılı genelge
Barınak Kriterleri (3 sayfa)

DAĞITIM: Tüm Valilikler

BARINAK KRİTERLERİ

Sahipsiz hayvanlar için yapılacak barınak yer seçimi ve yapımında göz önünde bulundurulacak hususlar:

Arazi tahsisi:
Barınaklar bölgedeki rüzgarların etkisinde kalmayacak şekilde rüzgara ters yönde yapılmalıdır.
Arazi akarsu, göl, deniz ve sulak alanlardan· en az 500 m. uzakta seçilmelidir.
Arazi seçiminde sel, yangın, gürültü ve kötü hava şartları da göz önünde bulundurulmalıdır.
Arazi yerleşim yeri dışından, ancak ulaşım kolaylığı olan bir yerden seçilmelidir.
Belediye arazi tahsisinin yanı sıra barınağın yol, su, elektrik ihtiyaçlarını da sağlamalıdır.
Arazi 1. ve 2. sınıf tarım arazisi olarak kullanılmayan arazi olmalıdır.
Bu amaçla kullanılacak arazi, dere yatağı, dar arası ve dik yamaç üzerinde seçilmemelidir.
Arazi kesinlikle çöp döküm alanları üzerinde ve yakınından seçilmemelidir.
Arazi barınaktaki hayvanların yaşamlarını olumsuz yönde etkileyecek kirletici atık veren tesisler yanında seçilmemelidir.

BİR BARINAKTA OLMASI GEREKEN BÖLÜMLER
Barınak içinde kapalı ( her hayvan için en az 3 metrekare) ve açık bölmeler (her hayvan için en az 4 metrekare)
Karantina odaları
Hasta ve yavru odaları
Klinik ve ameliyat odası
Mutfak (hayvanlarının yiyeceklerinin hazırlandığı bölüm)
İşçi dinlenme ve idare odaları
Duş, depo ve tuvaletten oluşmalıdır.

Hasta, yavru ve ameliyat sonrası nekahet dönemi için ısıtma sistemi olmalıdır.

Bir barınak örneği teşkili:
Kafesler güneş alacak şekilde inşa edilmelidir.
Müşahede bölümleri bölgenin hakim rüzgarlarına zıt yönde yapılarak, hastalık etkenlerinin rüzgarla barınaklara taşınması engellenmelidir.
Kafeslerin yanında kafesteki hayvanlar için bir gezinti alanı yapılarak hayvanların zaman zaman bu alana çıkarılmaları sağlanmalıdır.
İdare birimi , işçi odaları, duş ve tuvaletler personel sağlığı açsından barınaklardan uzakta ve ayrı bir bölüm halinde yapılmalıdır.
Suluklar, hayvanların dökmemesi için sabit ve temizlenebilir olmalıdır.
Hayvan kafeslerinde birden fazla hayvan konulma mecburiyeti varsa, azami 3-4 dişi hayvanla bir erkek köpek olacak şekilde aynı mizaç ve yaşta hayvanlar bir ayara konulmalıdır.
Kafeslerin açık ve kapalı alanları arasındaki kapı veya giyotin kapakların hem iç koridorlardan hem de kafesin dış kısmından açılıp kapanabilecek şekilde yapılmalıdır.
Her bölümdeki hayvanların gezinti alanlarına çıkarılacağı durumlarda diğer hayvanların bu hayvanları görüp gürültü çıkarmalarının önleneceği önlemler alınmalıdır.
Hayvan dışkılarının kolay akışını sağlamak üzere cazibeli bir şekilde mazgal yerine, üzeri açık olup yapılmalıdır. (20-30 cm eninde,· 15-20 cm derinliğinde)
Hayvan müşahede odalarının kolay dezenfekte edilebilmesi için tavana kadar fayans yapılmalıdır
Barınak zemininin kolay temizlenebilmesi için zemin betonu açık oluk yönünde yüzde 2-4 eğimli yapılmalıdır.
Kapalı alan içinde hayvanların üzerinde kalabileceği bir metrekare ebadında tahtadan yapılmış altlık konulmalıdır.
Barınak çevresi peyzajının yapılarak ağaçlandırılması sağlanmalıdır.

DİĞER HUSUSLAR

Barınaktaki hayvan ölülerinin ve hayvan dışkılarının toplanarak yakılması, özellikle hastalanarak ölen hayvanların kireçlenerek derine gömülmesi, hayvan dışkılarının akarsuya verilmemesi de çevre sağlığı açısından önemlidir.

Barınakta en az bir veteriner hekim ve her yüz hayvan için bir hayvan bakıcısı bulunmalıdır.

Kliniğin kısırlaştırma operasyonu, hayvan muayene ve ameliyatı yapılabilmesine olanak verecek şekilde yapılması ve gerekli alet ve ekipmanın bulundurulması gereklidir. Büyük hayvanlara en az günde iki öğün küçüklere ise dört öğün yiyecek verilmesi sağlanmalıdır. Yiyecekler günlük hazırlanmalı, yemek artıklarıyla beslenen barınaklarda yiyecekler günlük olarak tüketilmelidir.

Barınaktaki işçi dinlenme ve idare odaları ile duş, depo ve tuvalet bölümleri mutfak ve barınak kokularını almayacak şekilde planlanmalıdır.

Yapılan barınak kapasitesi dikkate alınarak barınağa konulacak hayvanlar öncelikle dişi, hasta, bakıma muhtaç, yavru ve asabi hayvanlardan seçilmelidir.

Barınakta kısırlaştırılarak aşılanıp işaretlenerek sokağa bırakılacak hayvanlar öncelikle dişi hayvanlardan seçilmelidir.

Değişik bölgelerde özellikle kış mevsiminde besleme bakım problemleriyle terk edilmiş, diğer yandan iş göremez hale gelen at katır eşek gibi tek tırnaklı evcil hayvanların bulunması durumunda bu hayvanlar da barınaktan yararlandırılabilir.

150-200 kapasiteli yapılacak barınaklarda ekonomik olması nedeniyle kulübe sistemi ile yapılmalı, daha büyük kapasiteli yerlerde ise üzeri kapalı barınak sistemi şeklinde yapılmalıdır.

Barınak ayda en az bir kez mikroorganizma ve parazitlere karşı dezenfekte edilmelidir.

Barınakta çalışanlar zoonoz hastalıklara karşı aşılanmalı ve hayvan bakımı, eğitimi ve hastalıkları konusunda  bilgilendirilmelidir.