https://www.haytap.org/tr/kafessiz-turkiye
Kafessiz Türkiye
Bu yazı kafes yumurtacılığının masum tavuklar için neden bir cehennem olduğu ve bizim bu sorunu nasıl çözebileceğimiz üzerine.
Kafes sistemi yumurta üretiminde kullanılan bir sistem Bu sistemde hayvanlar 1- 1,5 senelik hayatlarının neredeyse tamamını hiç çıkmadan demir kafeslerde sıkışık bir şekilde geçirirler. Kanatlarını dahi açacak yerleri yoktur.
Tavuklar doğal hallerinde çevrelerine duyarlıdır ve sürekli hareket halindedir. Kafes sisteminde ise hayvanlar neredeyse hiçbir doğal davranışlarını sergileyemezler.
Birçok hayvan gibi tavuklar da toprak banyosu yapar. Ancak kafes sisteminde hayvanlar toprağa erişemezler. İçgüdüleri gereği demirlere sürtünerek temizlenmeye çalışırlar ve vücutları zarar görür.
Tavuklar da birer annedir. Civcivlerini severler ve korurlar. Hatta yumurtanın içindeki civcivleriyle iletişime geçebilirler.
Endüstriyel üretim sistemlerinde hiçbir canlı yavrusunu veya annesini göremez.
Bir yumurta tesisinde tavuk sayısının metrekare başına otuzu geçmesi olağandır. Binlerce hayvanın sıkışık ve kapalı bir tesise pislemesi yüzünden havada amonyak birikir. Havalandırmanın azaltıldığı kış günleri bir kafes tavuğunun gözleri ve ciğerleri amonyaktan ötürü yanar.
Dar alan, hareketsizlik ve stresten ötürü kafesteki tavuklar arasında gagalama, tüy yolma ve yaralamalar artar. Daracık kafeste yaralanan bir tavuğun kaçacak bir yeri de yoktur.
Hayvanların hareketsizlikten dolayı kemikleri zayıflar ve birçoğunun bünyesi aylarca bitmeyen bu stresi kaldıramaz.
Kafesler aynı zamanda kamu sağlığını da tehdit eder. Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi’nin tespitine göre bu sistemlerde binlerce hayvan bir arada yetiştirildiği için gıda zehirlenmelerine sebep olabilecek salmonella bakterisi çok daha fazla görülür.
Yumurtacılıkta başka eziyetler de var. Ama buraya kadarki yürek burkan eziyetlerin çoğu, çok basit bir şekilde ortadan kaldırılabilir. Kafes kullanımının terk edilmesi en azından yukarıdaki eziyetleri önemli miktarda azaltır.
Artık gelişmiş ülkelerde kafes kullanmamak olağan bir şirket politikası. Polonya, Brezilya ve Romanya gibi ülkelerde perakende sektörünün tamamına yakını kafes sistemini tamamen terk etme taahhütleri imzaladı. Brezilya’nın en büyük 4 perakendecisi kafes yumurtası satmama taahhütlerinde bulundu. Çekya'da kafes sistemi yasaklandı.
Türkiye’de de toplumun büyük çoğunluğu kafes cehennemine karşı. KONDA Araştırma ve Danışmanlık şirketinin 2021 Ocak ayında Türkiye genelinde yaptığı anketin sonuçlarında kafes eziyetinin toplum vicdanında yeri olmadığı görülüyor. Anket katılımcılarının %76’sı endüstriyel kafes sistemlerinin yasaklanması gerektiğini, %82’si tavukların endüstriyel kafes sistemlerinde yetiştirilmesini doğru bulmadığını ifade ediyor.
Türkiye'de kafeslere tepki göstermiş insanlar sayesinde son birkaç senede milyonlarca tavuk kafeslerden kurtuldu. Metro Market zinciri 2025’ten itibaren kafes yumurtası satmayacağını açıkladı. Türkiye’nin en büyük 10 otel zincirinin 7’si kafes sistemini terk etme taahhüdü imzaladı. Barilla makarna, Filiz makarna, Hellmann’s mayonez, Dedeman otelleri gibi markalar kafes yumurtasını kullanmayı tamamen bıraktı. Aslı Börek, Divan grubu gibi markalar da kafes yumurtası kullanmayacaklarını söylüyor. Türkiye geneli kafes yumurtası kullanımı %10 kadar düştü.
Vatandaş olarak öncelikle kafes yumurtası almayarak bu eziyeti sonlandırabiliriz. Artık yumurtaların üstündeki barkodlarda üretim şekli belirtiliyor. Barkodu 3 ile başlayan yumurtalar kafes yumurtası.
Bunun yanı sıra, kendi yemekhanemizde yemek veren servis şirketlerine, kafes yumurtaları kullanmamaları için topluca talep gönderebiliriz. Maliyet farkları düşük olduğu için şirketler bu şikayetleri ciddiye alıyorlar. Bunun yanı sıra çok yüksek miktarda yumurta kullanan firmalara topluca talepte bulunmak yüz binlerce hayvanın hayatında etki gösteriyor. Bu tip kampanyaların başarılı örnekleri var ve bu yöntemlerle kafes sistemini terk eden firmalar da var. Bu alanda yapılan baskı çalışmaları ve kampanyalar Kafessiz Türkiye kampanyasının sosyal medya sayfalarından takip edilebiliyor.
